Kunstmatige intelligentie (AI) wordt er steeds beter in om beelden van mensen te creëren die levensecht zijn. Toch kunnen we deze nu nog grotendeels onderscheiden van de werkelijkheid. Dit komt volgens robottechnicus Masahiro Mori door de “uncanny valley”. Hij stelt dat hoe meer robots op mensen lijken, hoe groter de afkeer is. Dit zorgt ervoor dat we nu nog kunnen zien wat echt en nep is. Maar wat gebeurt er als AI de uncanny valley passeert en we dat straks geen onderscheid meer kunnen maken tussen wat echt is en wat niet? En hoe dicht zijn we al bij dat punt?
WAT IS UNCANNY VALLEY PRECIES?
Het begrip uncanny valley, in het Nederlands ook wel de griezelvallei genoemd, werd in 1970 geïntroduceerd door de Japanse robottechnicus Masahiro Mori. Volgens hem verschuift onze reactie op robots van sympathie naar afkeer hoe meer ze op mensen lijken. Onderstaande grafiek toont dit fenomeen als een vallei. Hoe menselijker de robot wordt, hoe meer de acceptatie stijgt. Wanneer de robot te menselijk wordt, zonder volledig overtuigend te zijn, neemt het vertrouwen plotseling flink af. Wanneer de robot nauwelijks meer te onderscheiden is van een echt gezond persoon, neemt het vertrouwen direct weer toe tot een hoogtepunt.
BEELDEN WORDEN STEEDS REALISTISCHER
Recente ontwikkelingen in generatieve AI, zoals Dall-E 2, Runway en Midjourney, hebben het mogelijk gemaakt om verbazingwekkend realistische beelden te produceren. Zelfs van niet bestaande personen. Het vermogen om beelden te genereren die de grens tussen kunstmatig en echt vervagen neemt toe.
Een opvallend voorbeeld hiervan is te zien in de opkomst van synthetische video's, waarin nepmensen en situaties worden gecreëerd met behulp van geavanceerde AI-algoritmen. Zoals de experimentele film genaamd The Frost, gegenereerd door Dall-E 2. Deze film vertelt het verhaal van gestrande ontdekkingsreizigers in Antarctica. Zeker vermakelijk maar het blijft duidelijk een product van kunstmatige creatie en is niet te verwarren met realiteit.
Naast de filmwereld heeft generatieve AI ook zijn weg gevonden naar andere domeinen, zoals reclame. Bedrijven produceren nu al opvallende en soms surrealistische commercials met behulp van AI. Zoals de Masterpiece reclame van Coca Cola. Merken kunnen met AI beelden creëren die voorheen nooit mogelijk waren.
IS AI DE UNCANNY VALLEY AL GEPASSEERD?
Als het we het over stilstaande beelden hebben zijn we volgens sommige de uncanny valley al gepasseerd. Onderzoeken tonen aan dat mensen nu al moeite hebben om echte gezichten te onderscheiden van AI-gegenereerde afbeeldingen. Het is slechts een kwestie van tijd voordat deze trend zich uitbreidt naar bewegende beelden, wat de grens tussen realiteit en kunstmatig gecreëerde werelden verder vervaagt.
“ALLES WAT JE JE KUNT VOORSTELLEN IS ECHT”
Een belangrijke vraag is of kunstmatige versies van de werkelijk binnenkort zo overtuigend zijn dat ze als echter worden ervaren dan de realiteit zelf. Dit dwingt ons om na te denken over de ethiek en de impact op onze samenleving. Het zou zomaar kunnen dat technologie ervoor zorgt dat we geen verschil meer ervaren tussen verbeelding en realiteit. In de woorden van Pablo Picasso: “Alles wat je je kunt voorstellen, is echt.”