Sprookjes, mythes en fabels. Iedereen kent ze. Ze zijn al eeuwenoud en nog steeds groeien we er mee op. Ze hebben onze taal verrijkt met uitdrukkingen als het “Oedipuscomplex” en een “titanenstrijd voeren”. En zelfs in nieuwe verhalen duiken ze op. Zo zit er in Harry Potter een schat aan oude mythen en legenden. Maar wat is het verschil tussen deze verschillende volksverhalen? En wat maakt dat ze nog steeds zo’n enorme aantrekkingskracht hebben?
Ken je verhalen
Sprookjes –betoverende verhalen
Van Hans en Grietje tot de Wolf met de Zeven geitjes en van Klein Duimpje tot Sneeuwwitje. Sprookjes berusten op fantasie en hebben een magische sfeer om zich heen. Denk aan reuzen, dwergen, heksen en tovenaars. Ze beginnen vaak met “Er was eens...” en eindigen met “…en ze leefden nog lang en gelukkig”. Ook spelen ze zich af op een onbepaalde plaats in een onbepaald verleden. Leuk om te weten is dat sprookjes ooit voor volwassenen bedoeld waren. Ze waren vroeger dan ook veel gruwelijker en gewelddadiger. Pas later zijn ze gecensureerd en vertellen we ze aan onze kinderen.
Fabels - dierenverhalen
Een fabel is een verzonnen verhaal uit het natuurleven, waarvan de bekendste uit het dierenleven zijn. Dieren hebben in deze verhalen menselijke eigenschappen. Voorbeelden van bekende fabels zijn de Haas en de Schildpad en Reinaart de vos.
Mythen – godenverhalen
Mythen zijn verhalen over goden en halfgoden. Precieze tijd en plaats zijn niet helder. Van de Olympische goden als Athene en Zeus tot halfgoden als Achilles en Herakles; iedereen heeft wel eens verhalen over de Griekse mythologie gehoord. Maar ook in andere culturen komen ze voor. Zoals in Scandinavië. Daar hebben ze een grote mythologische traditie met godenverhalen over o.a. Thor, Wodan, Odin en Freyja.
Sagen – heldenverhalen
In sagen staan echte mensen centraal. Het zijn vaak koningen en helden zoals Karel de Grote, Blauwbaard en Faust. Wel bevatten de verhalen bovennatuurlijke elementen zoals heksen, Witte Wieven en duivels. De verhalen hebben een historische kern.
Legenden – wonderlijke verhalen
Legenden zijn godsdienstige verhalen over heiligen of voorwerpen waar iets wonderlijks mee is gebeurd. Voorwerpen kunnen graven en relieken zijn. Denk aan verhalen als Wilhelm Tell (Zwitserse legende over de appel van Wilhelm Tell), Joris en de Draak (moderne bewerking van het verhaal van de drakendoder), Romulus en Remus (ontstaan van de stad Rome) en Robin Hood (een vrijbuiter die geld van de rijken stal en het aan de armen gaf).
De overeenkomst
Alle volksverhalen amuseren maar daarnaast hebben ze nog één grote overeenkomst. Ze geven betekenis in ons leven. Betekenis aan hoe we de mens in het groter geheel kunnen begrijpen en betekenis aan hoe wij ons als mens moeten gedragen. Zo ontstonden mythen, sagen en legenden uit een behoefte aan verklaring. Levensvragen over de oorsprong van de mens, de wereld en natuurverschijnselen die we niet begrepen, schreven we toe aan bovennatuurlijke krachten. Ze gaven houvast.
Onuitputtelijke aantrekkingskracht
Ook bevatten ze een rijkdom aan levenslessen. Over liefde, bedrog, hoop en de dood bijvoorbeeld. Sprookjes en fabels vertellen ons ook over de gouden levensweg. Je kunt er altijd iets van leren over goed en kwaad. En wat je wel en niet moet doen. Bij de “Haas en de Schildpad” is de wijze les: “stug volhouden, brengt je ver”. Volksverhalen appelleren dus aan grote thema’s en gevoelens. En die zijn van alle tijden. Daarom spreken ze ook vandaag de dag nog tot de verbeelding. En dit draagt bij aan hun onuitputtelijke aantrekkingskracht. Hierdoor blijven ze terugkomen. Al eeuwenlang.
Tijdloze verhalen
Waar mensen zijn worden verhalen verteld. Sommige verhalen blijven langer bestaan dan anderen. De verhalen die blijven bestaan sluiten aan bij thema’s en gevoelens van alle tijden. Dat zijn echt krachtige verhalen. Geen slecht idee dus om in je merkverhalen grote menselijke thema’s aan te raken. Het helpt je meer aantrekkingskracht te krijgen. Nike doet dit prachtig. De merknaam stamt af van Niké, de god van de overwinning en daarmee maakt Nike connectie met een tijdloos thema. Dus: Just do it! Aan de slag met storytelling!